عدم آشنایی با فرآیند احداث سد و اجزاء این سازه، سبب انتقادات شده است/انتقادات باید کارشناسانه باشد

آفتاب دنا: پی درج مطلبی تحت عنوان ”سد تنگ سرخ به نام کهگیلویه و بویراحمد «به کام شیراز» / یوسف مرادی: در ماجرای سد تنگ سرخ مردم نامحرم هستند!”، شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد اقدام به انتشار جوابیه کرد.

به گزارش پایگاه خبری آفتاب دنا، در این جوابیه آمده است:

با توجه به درج خبری با عنوان «سد تنگ سرخ به نام کهگیلویه و بویراحمد «به کام شیراز»…» با کد مطلب ۴۳۲۳۶۴ مورخ چهارشنبه ۴ فروردین ۱۴۰۰، جوابیه شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد به این خبر به حضورتان ارسال و شایسته است حسب قانون مطبوعات و جهت تنویر افکار عمومی به نحو صحیح انعکاس یابد.
لازم است مطالب ذیل جهت شفاف سازی موضوع و همچنین بیان واقعیت های علمی و فنی پروژه و اهداف اصلی سد مخزنی تنگ سرخ بشار اطلاع رسانی گردد:
-اهداف سد تنگ سرخ بشار مطابق با مجوز تخصیص آب صادره توسط دفتر تخصیص آب وزارت نیرو در مورخ ۹/۱۰/۱۳۹۲ به شرح ذیل می باشد:
– تأمین آب شرب شهر یاسوج و روستاهای مسیر تا افق طرح در سال ۱۴۳۰
– تأمین آب صنعت شهر یاسوج برای کلیه صنایع فعلی و آتی منطقه
– تأمین آب کشاورزی شهرستان بویراحمد برای حدود ۵۵۰۰ هکتار از اراضی
– تامین نیاز زیست محیطی رودخانه بشار تا یاسوج با رعایت کلیه استانداردهای سازمان محیط زیست کشور
– تامین نیاز بخشی از آب شرب شهر شیراز
– کنترل سیلاب و ایجاد فضای گردشگری در منطقه
با توجه به اهداف فوق الذکر کلیه نیازهای شرب و صنعت و کشاورزی شهرستان بویراحمد در این طرح لحاظ گردیده است و هرگونه انتقال آب به اراضی کامفیروز و یا صنایع فارس وجود ندارد و بیان این موضوع بر خلاف مشخصات فنی و واقعیت های طرح بوده که ناشی از عدم آگاهی فنی کارشناس منتقد در خصوص مباحث تخصصی می باشد و در قسمتی از مطالب درج شده به وضوح کارشناس محترم سد مخزنی تنگ سرخ شیراز را که یک سد در حال ساخت در نزدیکی شیراز می باشد، با سد مخزنی بشار اشتباه گرفته و اعلام نموده اند که به جای سد تنگ سرخ یاسوج نام شیراز درج شده است . این درحالیست سد تنگ سرخ شیراز ارتباطی با سد تنگ سرخ بشار ندارد.( نقشه زیر)
لازم به توضیح است که سد تنگ سرخ شیراز با کد اجرایی ۱۳۰۷۰۰۳۱۱۰ و از نوع خاکی با هسته رسی و با ارتفاع ۷۰ متر و ب طول تاج ۵۳۵ متر و با حجم ۲۰ میلیون مترمکعب و اهداف کنترل سیلاب و فضای سبز در ۳ کیلومتری شهر شیراز و به کارفرمایی شرکت آب منطقه ای فارس قرار داشته و به دلایل زیست محیطی متوقف گردیده است و این درحالی است سد تنگ سرخ بشار با کد اجرایی ۱۳۰۷۰۰۳۱۱۴ و از نوع خاکی با هسته رسی به ارتفاع ۶۶٫۵ متر و با طول تاج ۹۱۷ متر و حجم مخزن ۱۲۵ میلیون مترمکعب و با اهداف ذکر شده در فوق و در منطقه تنگ سرخ استان کهگیلویه وبویراحمد و به کارفرمایی شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد و با پیشرفت فیزیکی بالغ بر ۳۳ درصد در حال اجرا می باشد ، لذا بیان این موضوع که اهداف این سد به کام استان فارس است خلاف مشخصات فنی و واقعیت های طرح بوده که ناشی از عدم آگاهی فنی در خصوص مباحث تخصصی است.
از سوی دیگر آورد سالانه رودخانه بشار در محل سد با لحاظ دوره خشکسالی و با حساسیت زیاد توسط دفتر تخصیص آب وزارت نیرو و با رعایت کلیه استانداردهای سازمان محیط زیست کشور بررسی گردیده است و سیلابهای حوزه آبریز بالادست علی الخصوص آورد سیلاب از منطقه تنگ تیزاب فارس در مخزن سد تنگ سرخ ذخیره می گردد و مطابق استانداردها و محاسبات صورت گرفته با لحاظ برداشت های آب لحاظ شده در اهداف سد، ضمن تنظیم جریان برای پایین دست رودخانه ، به هیچ عنوان امکان خشک شدن رودخانه بشار وجود ندارد و جریان دائمی در رودخانه با لحاظ آب مورد نیاز زیست محیطی همیشه وجود خواهد داشت .

ضمن اینکه ، عمده آورد رودخانه بشار بعد از ساختگاه سد تنگ سرخ ، چشمه های پایین دست از جمله خرم ناز و گردوکنک و قلات و همچنین آورد حوزه از ساختگاه سد به پایین دست نیز به رودخانه بشار اضافه می شود.

– در خصوص سد تنگ سرخ بشار مشابه با تمامی سد های کشور، مطالعات زیست محیطی سد توسط مشاور تخصصی وزارت نیرو انجام و تمامی ضوابط و معیارهای زیست محیطی مد نظر قرار گرفته است ضمن اینکه رهاسازی نیاز زیست محیطی رودخانه بشار در هر شرایط در اولویت اول قرار دارد و از این بابت جای هیچ نگرانی نمی باشد.
لازم به توضیح است که در تاریخ ۱۸/۰۹/۱۳۹۷ معاون رئیس جمهور و ریاست محترم سازمان محیط زیست کشور به همراه مقامات سیاسی و اداری استان از عملیات اجرایی و ساختگاه سد تنگ سرخ بشار بازدید نمودند و مباحث زیست محیطی این سد تشریح گردید.
– مطالعات سدمخزنی بشار از سال ۱۳۸۶ در استان کهگیلویه و بویراحمد آغاز گردید و از محدوده منطقه برده زرد در نزدیکی مرز استان فارس امکان سنجی احداث سد تا شهر یاسوج در روی رودخانه بشار به طور کامل توسط مشاورین پروژه انجام گردید و چندین محور در موقعیت های مختلف به عنوان گزینه های احتمالی جانمایی شد. در نهایت بر اساس نتایج مطالعات ژئوتکنیک، منابع قرضه، لرزه خیزی و در نهایت آنالیز اقتصادی محور فعلی سد تنگ سرخ بشار نهایی و به تصویب کمیته تخصصی وزارت نیرو که متشکل از نخبه های صنعت سدسازی در تمامی گرایشها می باشند ، رسیده است. ضمن اینکه در سنوات گذشته و براساس طرح موضوعات و شبهات مشابه توسط برخی کارشناسان و مردم منطقه درخصوص ساختگاه سد ، مجددا” با محوریت دفتر نماینده محترم ولی فقیه در استان و آیت الله ملک حسینی با کمک از کارشناسان صاحب نظر درخصوص سد سازی بررسی صورت گرفت و موقعیت فعلی سد تنگ سرخ مورد تاکید قرار گرفت.

-بر خلاف مطالب درج شده ، سد مخزنی تنگ سرخ بشار بر روی گسل قرار نگرفته است و هیچ مشکلی این لحاظ سد را تهدید نمی کند. نزدیکترین گسل منطقه گسل منطقه قلات است و هیچ تاثیری بر روی محور فعلی سد تنگ سرخ ندارد ، ضمن اینکه در مطالعات طراحی سد مخزنی تنگ سرخ ، گزارش لرزه خیزی پروژه نیز تهیه شده و تمامی احتمالات وقوع زلزله و تاثیر آن دیده شده است.
– یکی دیگر از اهداف سد تنگ سرخ بشار، مهار سیلابهای رودخانه بشار قبل از یاسوج و کنترل و ذخیره آن در مخزن سد می باشد. این موضوع باعث کاهش خسارات ناشی از سیلاب در پایین دست سد تنگ سرخ تا یاسوج میگردد . در اهمیت این موضوع می توان به این امر اشاره داشت که در صورتیکه در احداث سد تنگ سرخ شتاب بیشتری به خرج می دادیم اولا در کاهش خسارت ناشی از سیلاب ۹۸-۹۷ که حدود ۴۸۰۰ میلیارد ریال برآورد شده است نقش موثری را ایفا می نمود و ثانیا” اینکه با مهار سیلاب ها می توانستیم با رها سازی این آب ها در فصل تابستان و دیگر فصول به فراخور نیاز از آن استفاده کنیم .
– در مطالعات سدسازی، احتمال شکست سد به عنوان پایه ترین و مهمترین موضوع در تمامی تخصصها به تفکیک مورد بررسی قرار میگرید و ابعاد و مشخصات فنی طرح به گونه ای تنظیم و تبیین میگردد تا احتمال وقوع شکست سد به صفر برسد . دو پارامتر اصلی در شکست سدها تاثیر گذارند: اول عدم تخلیه مطمئن سیلاب از مخزن که باعث روگذری از سد و تخریب آن میشود و دوم شکست بدنه سد بر اثر زلزله. در سد تنگ سرخ بشار جهت رفع ابهام اول، یک سرریز بتنی اوجی به عرض ۴۳ متر جهت تخلیه سیلاب با دوره بازگشت ۱۰۰۰۰ ساله طراحی شده است و سیلاب بسیار بالایی هر چند با احتمال وقوع بسیار پایین را عبور میدهد. در موضوع دوم نیز بدنه سد تنگ سرخ با لحاظ طیف های احتمالی زلزله منطقه (DBL, MCL, ..) طراحی شده است و هیچ گونه احتمال شکست سد وجود ندارد. در کشور عزیز ما ایران هنوز خوشبختانه این اتفاق در هیچ نقطه ای رخ نداده است که حاکی از دانش کافی وزارت نیرو در طراحی سدهای خاکی بزرگ دارد.

– اهداف و مباحث اجرایی سد تنگ سرخ و ضرورت اجرای هرچه سریعتر این سد همواره توسط مقامات استانی و کشوری و نمایندگان محترم مردم در مجلس شورای اسلامی در رسانه ها و همچنین روزنامه ها و جراید برای تبیین افکار عمومی اطلاع رسانی گردیده است که نمونه ای از این مصاحبه ها به شرح زیراعلام می گردد:
-۴دی ۱۳۹۹،‏ ۹:۰۰ کد خبرنگار: ۲۱۵۳ کد خبر: ۸۴۱۵۹۷۱۱ –مصاحبه استاندار با موضوع “دولت ۳۶۵ میلیارد تومان به سد تنگ سرخ بویراحمد اختصاص داد” در خبرگزاری جمهوری اسلامی
– دوشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۶:۰۴کد مطلب : ۴۲۴۲۱۵ مصاحبه سرپرست شرکت آب منطقه ای استان با موضوع ” نگاهی به مزیت های سد تنگ سرخ کهگیلویه و بویراحمد” در کبنا نیوز
– ۰۴ تیر ۱۳۹۹ – ۱۱:۰۲ اخبار استانها مصاحبه سرپرست شرکت آب منطقه ای استان با موضوع ” خشک شدن رود بشار با احداث سد تنگ سرخ مبنای علمی ندارد ” در خبرگزاری فارس
– ۱۶ مهر ۱۳۹۹ – ۰۷:۳۱ مصاحبه مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان با موضوع “اعتبارات سد تنگ سرخ …” در خبرگزاری فارس
– ۱۳:۰۸ ۱۳۹۹-۳-۳۰ مصاحبه دکتر روشنفکر نماینده محترم مردم شهرستانهای بویراحمد و دنا در مجلس شورای اسلامی با موضوع ” بازدید نماینده بویراحمد از سد تنگ سرخ/روشنفکر: تملک اراضی در ۳ فاز اولویت بندی شود” در خبرگزاری فارس
– ۱۳:۱۰ ۱۳۹۸-۶-۲۸ مصاحبه مدیر عامل شرکت اب منطقه ای استان با موضوع ” تامین آب کشاورزی شهرستان‌های بویراحمد و دنا از سد تنگ سرخ” در خبرگزاری فارس
– یکشنبه ۲۶ بهمن ۱۳۹۹، ساعت ۱۳:۱۰ – – ۵۷۴۵۳۵۲۲ مصاحبه استاندار با موضوع ” تسریع در اجرای سد تنگ سرخ ضروری است/تولید ۸ میلیارد متر مکعب روان آب” در خبرگزاری مهر
اینها تنها نمونه هایی از اخبار منتشر شده است که با مراجعه به اینترنت و دسترسی به آرشیو خبرگزاری های رسمی کشور و استان متن این اخبار و سایر اخبار منتشر شده از سال ۱۳۹۰ تا کنون قابل مشاهده و مطالعه می باشد و همانگونه که از متن این مصاحبه ها و اخبار قابل مشاهده می باشد کلیه اهداف به طورکامل تشریح گردیده و شبهات و دغدغه های کارشناسان درخصوص مباحث زیست محیطی در مصاحبه ها پاسخ داده شده است. ضمن اینکه در جلسات متعدد در منطقه تنگ سرخ و همچنین در استانداری اهداف این طرح برای مردم منطقه نیز تشریح گردیده است .
– عملیات اجرایی سد تنگ سرخ بشار از سال ۱۳۹۰ آغاز گردیده است و علی رغم مشکلات اعتباری و تخصیص ۶ درصد از اعتبارات ، پیشرفت فیزیکی سد بالغ بر ۳۳ درصد می باشد و درحال حاضر بخشهای مشروحه اصلی سد شامل : آزاد سازی بخش عمده ای از اراضی موجود در محور سد
– انجام تجهیزکارگاه
– حفاری پرتال خروجی و ورودی سیستم انحراف
– اتمام حفاری و لاینینگ تونل انحراف به طول ۲۷۳ متر و به قطر ۵ متر
– خاکبرداری و رویه برداری محور سد
– احداث بخشی از گالری وسط پی با قطر ۴٫۵ متر به طول ۶۰ متر و ادامه عملیات بتن ریزی و قالب بندی
– احداث بخشی از گالری دسترسی به طول ۹۰ متر
– خاکبرداری پرتال ورودی و خروجی تونل آب بر و حفاری ۱۰ متر
– اتمام خاکبرداری سرریز
– انجام عملیات دیوار آبند به طول ۲۲۰ متر در محل فرازبند
– احداث سنگ شکن و تولید مصالح
– خاکریزی بخشی از پوسته سد در جناح چپ سد به ارتفاع ۱۰ متر
– خاکبرداری جاده جایگزین به طول ۲ کیلومتر و اجرای ابنیه
– شروع مقدمات لازم جهت انحراف آب (احداث کانال آب بر و…)
توسط پیمانکار (قرارگاه خاتم الانبیاء(ص)) انجام گرفته و عملیات انحراف آب رودخانه و شروع عملیات اجرایی احداث فرازبند سد که جزئی از بدنه سد می باشد نیز در ماههای آتی آغاز خواهد شد.
لذا مطلب ذکر شده توسط برخی از افراد مبنی بر عدم پیشرفت فیزیکی سد، به دلیل عدم آشنایی با فرایند احداث سد و اجزاء این سازه می باشد. همانگونه که در بالا شرح داده شده است اجزاء اصلی سد شامل تونل انحراف آب ، خاکریزی بدنه سد ، احداث گالری زیر پی و بخشهای دیگر سد انجام گرفته است وبا درنظر گرفتن مطالبات پیمانکاران و مشاوران و هزینه های انجام گرفته تا کنون ،مبلغ ۱۰۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است که درصورت بروز رسانی ، این هزینه ها بیشتر خواهد شد .
– در خصوص جابجایی روستاها نیز لازم به توضیح است که تنها سه روستا با جمعیتی حدود ۲۷۰ نفر تحت تاثیر مستقیم قرار خواهند گرفت که مراحل مربوط به طراحی محل روستاها توسط بنیاد مسکن انجام گرفته است و سایر روستاها خارج از حرایم سد و مخزن بوده و با احداث سد از موقعیت مناسب جهت مباحث گردشگری بهره مند خواهند شد که همین موضوع موجب افزایش گردشگری و توسعه اقتصادی برای ساکنین محدوده اطراف دریاچه سد خواهد شد .

ضمن اینکه مطابق قوانین و مقررات دولت ملزم به جبران خسارات وارده به مردم بوده و مراحل مربوط به پرداخت خسارات به اراضی و باغات براساس فاز بندی انجام گرفته درحال انجام می باشد و بخشی از مطالبات مردم و خسارات وارده نیز پرداخت گردیده است.

لذا مطالب ارائه شده درخصوص جمعیت تحت تاثیر و خسارات وارده به هیچ عنوان کارشناسی نبوده و خلاف واقع می باشد .