بحران فرهنگی و پدافند غیرعامل در مدارس

 نسیم دنا – فریبا ملک زاده مدرس دانشگاه فرهنگیان پردیس کوثر یاسوج // پدافند غیرعامل به مجموعه اقدام های غیرمسلحانه ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران و در نهایت ایجاد امنیت ملی است اطلاق می شودٰ . مدارس بحران زا بستر و فضای مناسبی برای رشد و گسترش تمامی آثار و مظاهر شوم وابستگی، عقب ماندگی، مفاسد اجتماعی و ناهنجاری های گوناگون در کشور را فراهم خواهد ساخت. بنابراین هدف پدافند غیرعامل در مدارس جلوگیری از آسیب پذیری در هنگام بحران، با بهره گیری از فعالیت های مدیریتی است.

مدارس یکی از مهمترین مکان های اجتماعی هستند که به دلیل وجود تعداد کثیری از افراد و بخصوص افراد آسیب پذیر جامعه از اهمیت زیادی از نظر برنامه ریزی فرهنگی و مدیریت بحران برخوردار است. برنامه ریزی فرهنگی مبتنی بر آینده پژوهی و هوش فرهنگی در ارتباط مستقیم با مقوله پدافند غیرعامل است ٰٰ می تواند تهاجم فرهنگی و آسیب های ناشی از آن را تحت نظارت و کنترل درآورد. از آسیب های فرهنگی در مدارس می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-نفوذ اندیشه های بیگانه

۲-تجددگرایی افراطی در مقابل تمسک به اسلام ناب

۳-دنیاطلبی و اشتغال به زینت های دنیوی

۴-تاثیرپذیری از جنگ روانی و تهاجم فرهنگی و رجعت تدریجی به ارزش های غربی

اولین و مهمترین راهکار در مقابله با آسیب شناسی فرهنگی، انجام خدمات معنوی در مدارس است، زیرا اگر فرهنگ دینی و معنوی نهادینه شود بسیاری از مشکلات و نابسامانی ها از جهات گوناگون حل خواهد شد. هم چنین با پر کردن اوقات فراغت دانش آموزان با مطالب ضروری و گسترش فرهنگ نماز و ایثار به این امر کمک می کند.

درواقع آموزش و پرورش فرایند آگاه سازی مردم می باشد و با ایفای آینده پژوهی و هوش فرهنگی، نسل آینده را با ارزش های اجتماعی و فرهنگی جامعه خود آشنا می سازد و در تحکیم مبانی اخلاقی کوشش می نماید. هم چنین با ایجاد مهارت های هنری، علمی و فنی یکایک آن ها را برای عضویت سازنده در جامعه مهیا می کند، تا خلای ایجاد نشود که دشمنان فرصت پیدا کرده و باعث بحران فرهنگی در مدارس شوند و در روند توسعه همه جانبه کشور خلا ایجاد کنند. از آنجا که فرهنگ و مدرسه دارای ارتباط دوسویه هستند لذا در مدرسه که با انبوه ارتباطات، معلم و دانش آموز روبروییم، با رویکرد فرهنگی در برنامه ریزی می توان اهداف پدافند غیرعامل را تحقق بخشید. بنابراین باید از تمام ظرفیت های فکری با دانش فرهنگی، بصیرت مدیریتی و هوش فرهنگی جهت ارتقا و کیفیت مدارس استفاده نمود. که تنها با این نوع برنامه ریزی در قالب پدافند غیرعامل، می توان آسیب های فرهنگی را در ذهن دانش آموز از بین برد و مولفه های فرهنگ اسلامی و ملی را جایگزین کرد.