تاریخ انتشار : جمعه 25 آوریل 2014 - 5:29
کد خبر : 734

تاملی بر نگاه شهید بهشتی به تحزب/ مسابقه بر سر تقدیم مهم‌ترین خدمت به ملت

تاملی بر نگاه شهید بهشتی به تحزب/ مسابقه بر سر تقدیم مهم‌ترین خدمت به ملت

نسیم دنا – مسعود ابراهیمی؛ از جمله مهره های اصلی انقلاب اسلامی که اهتمام ویژه ای به ایجاد احزاب در جمهوری اسلامی داشت، شهید آیت الله سید محمد بهشتی است. وی معتقد بود: پیروزی انقلاب اسلامی یک چیز است، اما تداوم آن چیز دیگریست. برای تداوم انقلاب اسلامی لازم است افراد با یکدیگر متحد شوند

نسیم دنا – مسعود ابراهیمی؛ از جمله مهره های اصلی انقلاب اسلامی که اهتمام ویژه ای به ایجاد احزاب در جمهوری اسلامی داشت، شهید آیت الله سید محمد بهشتی است. وی معتقد بود: پیروزی انقلاب اسلامی یک چیز است، اما تداوم آن چیز دیگریست. برای تداوم انقلاب اسلامی لازم است افراد با یکدیگر متحد شوند و اهداف انقلاب اسلامی را در زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و … پیگیری و محقق سازند.
سابقه گرایش شهید بهشتی به تحزب به پیش از انقلاب اسلامی باز می گردد. برخلاف آنکه تا سخن از حزب گرایی ایشان به میان می آید اغلبِ اذهان معطوف به تاسیس حزب جمهوری اسلامی می شود، اما باید دانست که از سالها پیش از انقلاب، دایره وسیع ارتباطات شهید بهشتی با طیفهای مختلف، از قبیل: حوزویان، دانشگاهیان و فرهنگیان به انضمام تجربه ای که از جریان ۱۵ خرداد ۴۲ داشت، همگی دست به دست هم داده بود تا او نسبت به ایجاد اجتماعات و کانونها با هدف پرورش افراد و دستیابی به آرمانها از خلال فعالیتهای فرافردی اهتمام ویژه ای داشته باشد. شهید بهشتی در عمر ۵۳ ساله خود در بیش از ۳۲ جمعیت و کانون به عنوان پایه گذار و یا عضو حضور داشته است.
آیت الله بهشتی به شدت کسانی را که با ایجاد احزاب در جامعه اسلامی مخالف بودند و آن را موجب تفرقه می دانستند، نقد می نمود. البته برای رعایت انصاف باید گفت که برخی مخالفینِ ایجاد احزاب در جامعه اسلامی به این دلیل بیم بروز تفرقه را داشتند، که احتمال می دادند ایجاد احزاب به نحو غربی آن صورت بگیرد و در جامعه اسلامی گروههایی به وجود بیاید که دغدغه شان کسب قدرت باشد و برای نیلِ به این هدف از هر وسیله ای استفاده کنند.
اعتقاد شهید بهشتی درباره لزوم و ضرورت وجود احزاب در جامعه اسلامی با نگاه غربی به این مقوله بسیار متفاوت بود. گویی بهشتی طرحی نو در سر داشت که به گفته خودش برای تداوم حیات انقلاب اسلامی ضروری بود.
تحزّب، راهکاری برای تجمیع، تنظیم و به حرکت در آوردن نیروها برای وصول به آرمانها
شهید بهشتی علیرغم اینکه مساجد را هسته اصلی اجتماع و تعاون اجتماعی می دانست، اما صرف اکتفا به قدرت همگرایی مساجد را برای پیاده سازی و تحقق آرمانهای جامعه ی اسلامی کافی نمی شمرد. به نظر او حزبگرایی و ایجاد احزاب برای برقراری وحدت و ایجاد انسجام در نیروهای انقلابی و اسلامگرا و جلوگیری از اینکه در دام جریانات منحرف بیفتند امری ضروری بود. وی معتقد بود: ایجاد حزب راهی است جهت یافتن نیروهای توانمند، برای واگذاری امور جامعه اسلامی به ایشان.
این نگاه شهید بهشتی در مرامنامه و روح حاکم بر حزب جمهوری اسلامی که وی از اعضای هیئت موسس و تنظیم کننده مرامنامه ی آن بود، به خوبی قابل رؤیت است. چنانکه پس از شهادت او، آیت الله خامنه ای به عنوان دبیر کل حزب جمهوری اسلامی، در اولین کنگره این حزب در سال ۶۳، در مقام بیان اهداف حزب متبوعشان همان اهدافی را ذکر می نمایند که شهید بهشتی برای ضرورت ایجاد احزاب ذکر کرده بود.
نفی تحزّب به معنای غربی آن در آرای شهید بهشتی
شهید بهشتی تصریح می کند که مقصودش اصولا «تشکل نیروها» است و برای این تشکلها، می توان عناوین دیگری غیر از حزب وضع نمود. از این گفته شهید می توان استفاده کرد و گفت که تشکل مدنظر وی، بیشتر شبیه به تعاون اسلامی برای تحقق آرمانهای اسلامی می ماند تا تحزبی که امروز شاهد آن هستیم.
شهید بهشتی از اینکه احزاب، اعضایشان را در چارچوب قواعد حزبی محصور کنند و برایشان قالبهای فکری قرار دهند و هر عملی را برای تحقق اهداف حزب تجویز کنند، به عنوان آفت و آسیبهای حزبگرایی یاد می کردند.
در واقع او تحزب را برای کسب و حفظ اقتدار و منافع جامعه اسلامی می خواست، نه این که احزاب منافع خویش را مقدم بر منافع جامعه اسلامی بدانند. البته بهشتی از کسب مناصب کلیدی توسط افراد تربیت شده در احزاب استقبال می کرد و حتی آن را لازم و ضروری می شمرد، اما نه به هر قیمتی.
منابع درآمد احزاب از نگاه شهید بهشتی
همانطور که مقام معظم رهبری در زمانی که دبیر کل حزب جمهوری بودند، در کنگره حزب جمهوری عنوان داشتند: شهید بهشتی مبنای عضویت در حزب را «اخلاص» قرار داده بود؛ بر همین مبنا معتقد بودند، تامین مایحتاج مالی حزب، اساسا میبایست بر پایه حق عضویت اعضا باشد و در کنار آن از مساعدت احزاب با کمکهای مردمی و وجوهات شرعیه نیز استقبال می نمودند.
اتحاد در حفظ اصول و ارزشها در عین چند حزبی بودن جامعه
شهید بهشتی همه احزاب را موظف به حفظ اصول، پافشاری بر روی ارزشها و اجرای قانون اساسی می دانست، اما در عین حال معتقد بود که نمی توان توقع داشت همه احزاب یکسان فکر نمایند و هر حزبی میبایست نظر خود را صراحتا مطرح کند و از نفاق و مردم فریبی بپرهیزد.
وی تاکید ویژه ای بر همکاری احزاب، بر مبنای اشتراکاتشان و تشکیل یک طیف گسترده متحد با محوریت ارزش ها و تبعیت از قانون اساسی داشت. از همین رو درباره حزب جمهوری اسلامی که پایه گذار آن بود اظهار می داشت: «این حزب نه انحصار طلب است، نه قدرت طلب و نه نفی کننده سایر احزاب و گروه‌های سیاسی اسلامی. ما هر گروه سیاسی اسلامی دیگر را که مؤمن، درستکار و صادق و به انقلاب و رهبری آن وفادار باشد برادر می‌نامیم و با این گروه‌ها مسابقه می‌گذاریم، مسابقه بر سر تقدیم مهم‌ترین خدمت به ملت.»

برچسب ها :

ناموجود
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 0 در انتظار بررسی : 0 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

همراه اول

گزارش تصویری

گردشگری

خبرگزاری های کشوری سایت‌های استانی