شیوه‌های نوین درمان دیابت با یاری گیاهان

نسیم دنا :دکتر علیرضا زنگویی دوم  با همکاری سمانه زنگویی دوم، کارشناس ارشد پرستاری//شناخت وتشخیص بیماری دیابت به دوران باستان بر می گردد. درحال حاضر ۲۸۵ میلیون نفر در سرتاسر جهان مبتلا به دیابت هستند که این امر بار مالی زیادی برای اشخاص و دولت ها به دنبال دارد. پیشرفت قابل توجهی در زمینه ی داروهای ضد دیابت صورت گرفته است. با این وجود، به دلیل اثربخشی محدود و عوارض نامطلوب داروهای موجود، نیاز به یافتن درمان های جدیدی است. تاکنون بیش از ۱۲۰۰ گیاه گلدار با خواص ضد دیابت معرفی شده است. در این بررسی به بحث درباره ی داروهای گیاهی کاهش دهنده ی قند خون که توانایی تعدیل کردن مسیرهای تنظیم مقاومت به انسولین، عملکرد سلول بتاو جذب یا بازجذب قند را دارند، می پردازیم. پیشرفت های اخیری که در زمینه ی درک اعمال بیولوژیکی، مکانیسم ها و پتانسیل درمانی ترکیبات و عصاره های گیاهی در دیابت نوع ۲ صورت گرفته به طور خلاصه بیان شده است. این بررسی منبع اطلاعاتی به روزی برای تحقیقات پایه و بالینی در زمینه ی درمان گیاهی دیابت نوع ۲ فراهم می کند.

تأثیر و پاتوژنز

دیابت شیرین یک بیماری متابولیکی مزمن با عوارض خطرناک است. بر اساس برآورد فدراسیون بین المللی دیابت (IDF)، ۲۸۵ میلیون نفر، یعنی ۴/۶% جمعیت جهان، در سال ۲۰۱۴ مبتلا به دیابت بوده اند و این رقم تا سال ۲۰۳۰ به ۴۳۹ میلیون نفر، ۷/۷% جمعیت جهان، خواهد رسید. بیش از ۹۰% بیماران دیابتی، به نوع ۲ این بیماری مبتلا هستند. هزینه های مراقبت های بهداشتی مرتبط با دیابت در حال افزایش است و بار مالی زیادی برای بیماران و دولت ها به همراه دارد.

با وجود پیشرفت های قابل توجه در مطالعات علمی صورت گرفته در زمینه ی دیابت نوع ۲ و هم چنین تحقیق و توسعه ی عوامل ضد دیابت، علت دیابت نوع ۲ هنوز کاملاً مشخص نیست. شواهد به دست آمده از مطالعات نشان می دهدکه فاکتورهای ژنتیک و محیط زیست، علل اصلی دیابت نوع ۲ می باشد. هر دو فاکتور سبب ایجاد مقاومت به انسولین و از دست دادن عملکرد سلول بتا و در نتیجه اختلال در فعالیت انسولین، تولید انسولین یا هر دو می شوند. این اختلال، افزایش قند خون را که ویژگی اصلی دیابت نوع ۲ است به دنبال دارد. این قند خون برای سلول های بتا و بافت های محیطی مضر است. این حالت از نظر بالینی علت برخی عوارض مرتبط با دیابت چون بیماری قلبی عروقی، کوری شبکیه و قانقاریای جانبی است. بنابراین، حفظ تعادل قند خون، مهم‌ترین هدف درمانی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ است. علاوه بر این، متابولیسم غیر طبیعی چربی در بافت چربی و دیگر بافت ها ممکن است باعث لیپوتوکسیسیتی شود که این امر می تواند عوارض دیابت را تشدید کند. سلول های بتا در پانکراس، نقش اصلی را در ثبات میزان قند خون بر عهده دارند.

انسولین هورمونی پروتئینی است که متابولیسم قند، چربی و پروتئین را در بدن تنظیم می کند. هرگونه نقص در تولید و فعالیت انسولین منجر به مشکلات متابولیکی جدی می شود. سلول های بتای پانکراس، تنها سلول های شناخته شده ی درون ریز هستند که انسولین تولید می کنند. با پیشرفت دیابت نوع ۲، عملکرد سلول بتا در نتیجه ی افزایش قند خون و کاهش مقاومت به انسولین کم می شود. این کاهش ممکن است در اوایل بیماری شروع و پس از کار زیاد جبرانی که باعث پیشرفت دیابت نوع ۲ می شود، تسریع گردد. هدف قرار دادن نقص سلول بتا در اوایل بیماری، به عنوان رویکردی جدید در درمان دیابت نوع ۲، تکامل یافته است. حفظ و بهبود عملکرد سلول بتا می تواند موجب ثبات، تأخیر و یا حتی روند معکوس دیبات نوع ۲ شود.

مقاومت به انسولین حالتی است که در آن سلول های بدن نسبت به عملکرد انسولین مقاوم می شوند. مقاومت به انسولین معمولاً سال‌ها قبل از شروع دیابت نوع ۲ و در نتیجه ی دخالت همزمان فاکتورهای ژنتیکی و محیطی بروز می کند. هورمون های متابولیک (مانند پپتین، آدیپونکتین و گلوکاگون)، مصرف بیش از حد مواد غذایی، اسیدهای چرب آزاد سیستمیک، استرس، هیپوکسی چربی، التهاب چربی و غیره در ایجاد مقاومت به انسولین نقش دارند. از دست دادن کنترل میزان قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ پیامد نامطلوب و مضری است. بنابراین، نرمال کردن قند خون از طریق کاهش جذب قند از روده و کلیه، برای کنترل تعادل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت موثر است.کاهش ساکارید (قند خوراکی) در رژیم غذایی و یا مهار سنتز گلوکز به کاهش سطح قند خون کمک می کند. در مقابل، توبول کلیوی ضمن کمک به تعادل گلوکز در بدن، %۹۰ گلوکز ادرار را بازجذب می کند.

درمان های دارویی برای دیابت نوع ۲ و چالش های مرتبط با آن

دیابت نوع ۲ ناشی از نقص در ترشح انسولین، فعالیت انسولین و یا هر دو است. بنابراین، درمان این نوع دیابت، از تک درمانی با استفاده از انسولین، ترشحات انسولین یا حساس کننده ها به سمت درمان ترکیبی با استفاده از انسولین یا ترشحات انسولین همراه با حساس کننده ها و یا داروهای با پایه ی اینکرتین پیشرفت کرده است. مکانیسم های عمل دخیل در این روش ها عبارتند از تولید انسولین و حساسیت مسیر گیرنده ی انسولین. هر چه مسیرهایی که داروها مورد هدف قرار می دهند بیشتر باشد، نتایج بالینی و درمانی بهتری حاصل می شود. اخیراً دستکاری سلول بتا، به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان های ضد دیابتی به عنوان استراتژی جدیدی در بهبود و درمان دیابت نوع ۲ پدید آمده است.

تاکنون معمول ترین رویکرد به درمان دیابت نوع ۲، کنترل قند خون به منظور تلاش برای کاهش عوارض و مرگ و میر ناشی از آن بوده است. هنگامی که روش های دارویی برای مداخله در این مکانیسم ها به کار می روند، درصد هموگلوبین گلیکوزیله A1c(HbA1c) که شاخص بلند مدت کنترل قند خون است، در بیماران دیابت نوع ۲ باید زیر ۷۰% باشد. از آن جا که قند خون بالا در ایجاد عوارض و مرگ و میر بیماران نقش دارد، کنترل قند خون از پیشرفت و تشدید دیابت نوع ۲ جلوگیری می کند. در گذشته چند نوع دارو از جمله عامل های ضد دیابت خوراکی (OAAs)، انسولین و داروهای با پایه ی اینکرتین، برای کنترل ثبات میزان قند خون از طریق مکانیسم های مختلف استفاده شده است. در میان عامل های ضد دیابت خوراکی، آزاد کننده های انسولین از قبیل داروهای نوع سولفونیل اوره (به عنوان مثال گلی بن کلامید و گلی مپیرید) می تواند سلول های بتای پانکراس را برای ترشح انسولین تحریک کند و موجب کاهش قند خون شود. در عین حال، این ترشح انسولین نمی تواند مانع مرگ سلول های بتا شود. در مقابل، حساس کننده های انسولین مانند TZDها (به عنوان مثال rosiglitazone و پیوگلینازون)، biguanide، و متفورمین می توانند به طور مستقیم مقاومت به انسولین و در نتیجه قند خون را کاهش دهند. جذب یا بازجذب گلوکز به عنوان یک روش جایگزین برای کاهش قند خون در نظر گرفته می شود. شایان ذکر است که انسولین هنوز برای درمان دیابت نوع ۲ دارویی موثر است. در کنار دارو درمانی، اهمیت رژیم غذایی و سبک زندگی را در پیشگیری و کاهش دیابت نوع ۲نباید نادیده گرفت.

اما عوامل ضد دیابت فعلی فاقد اثربخشی کافی بوده و نیز عوارض جانبی نامطلوب به همراه دارد. به عنوان مثال، ترشحات انسولین موجب افزایش وزن، افت قند خون و ناتوانی در محافظت از سلول های بتا در برابر مرگ می شود. با وجود مزایای متعدد داروهایی که پایه ی اینکرتین دارند، این داروها هنوز هم با مشکلات حاد دستگاه گوارش مانند ترش معده، آروغ زدن، تهوع، استفراغ، سوءهاضمه و اسهال همراه است. حتی در بیمارانی که کاملاً تحت کنترل هستند، تزریق روزانه ی انسولین نمی تواند با زمان بندی طبیعی و دوز ترشح انسولین از پانکراس در واکنش به افزایش قند خون دقیقاً منطبق باشد، که این امر منجر به ایجاد عوارض شدید می شود.

علاوه بر فقدان اثربخشی و عوارض جانبی نامطلوب، تمام عوامل ضد دیابت فعلی یک نقص عمده دارند و آن این است که آن ها تنها برای کنترل دیابت نوع ۲ طراحی شده اند نه درمان آن. شواهد نشان می دهد که هدف قرار دادن یک یا دو مسیر متابولیک برای دیابت نوع ۲ کافی نیست. داروهایی که توانایی هدف قرار دادن مسیرهای متابولیک بیشتری دارند نسبت به داروهایی که تنها یک مسیر متابولیک را مورد هدف قرار می دهند، نتایج دل گرم کننده تری را نشان می دهند اما این نکته نیز باید ذکر شود که داروهایی که در هدف قرار دادن مسیرهای متابولیکی موثرند، عوارض جانبی بیشتری ایجاد می کنند. برای اطمینان از سلامت بیمار، هنوز نیاز آشکار به پیشرفت داروهای ضد دیابت با اثر بخشی رضایت بخش و بدون عوارض جانبی شدید، وجود دارد.

درمان گیاهی دیابت نوع ۲

مدت ها قبل از طب ارتدوکس غربی، برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها، داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می گرفت. به دلیل تأکید بر علم گرایی و دیگر دلایل پیچیده، طب غربی بر اَشکال سنتی از جمله طب گیاهی غالب است. اگرچه طب گیاهی گاهی به اشتباه غیرعلمی و نادرست خوانده می شود، استفاده ی طولانی مدت از آن ثابت می کند که در برخی سطوح قادر به رقابت با داروهای غربی است. استفاده از گیاهان دارویی به تنهایی یا در ترکیب با گیاهان دیگر به دلیل پیچیدگی فیتوکمیکال‌ها و زیست- فعالیت ها در گیاهان، یک نوع درمان ترکیبی محسوب می شود. بنابراین، یک گیاه ضد دیابت به دلیل داشتن هزاران فیتوکمیکال ممکن است از طریق هدف قرار دادن چندین مسیر متابولیک، مزایای متعددی داشته باشد و به اصطلاح با یک تیر چند نشان بزند. مطالعه ای که نشان می دهد درمان دیابت با استفاده از داروهای ارتدوکس و گیاهی تأثیر بیشتری نسبت به درمان با یکی از این دو دارد، این امر را اثبات می کند. بنابراین، طب گیاهی می تواند در درمان دیابت نوع ۲، مکمل درمان ارتدوکس باشد و امیدهایی برای درمان قطعی این بیماری ایجاد کند.

گیاهان دارویی منسوخ نشده اند و هنوز هم در حفظ سلامت انسان نقش برجسته ای دارند. در میان آن ها، بیش از ۱۲۰۰ گیاه را دارای خاصیت درمانی برای دیابت می دانند. بیش از ۴۰۰ گیاه و هم چنین ۷۰۰ دستورالعمل و ترکیب به صورت علمی برای درمان دیابت مورد بررسی قرار گرفته اند. مِت‌فورمین که در حال حاضر رایج ترین داروی دیابت نوع ۲ است، بر پایه ی ترکیبی از گیاه ضد دیابت و یاس بنفش فرانسوی ساخته شده است. گیاهان دارویی حاوی مواد زیست فعال گوناگون هستند و می توانند تأثیرات متعددی بر فعالیت انسولین، تولید انسولین یا هر دو داشته باشند. در این بررسی، به مطالعات علمی صورت گرفته بر روی گیاهان کاهش دهنده‌ی قند خون و هم چنین توانایی آن ها در هدف قرار دادن مقاومت به انسولین، عملکرد سلول بتا، مسیرهای مرتبط با اینکرتینو جذب یا بازجذب گلوکز می پردازیم. فیتوشیمی، زیست-فعال های ضد دیابت، حالت های ممکن عمکرد گیاهان انتخاب شده و ترکیبات آن ها مورد بحث قرار می گیرد.

گیاهان و ترکیبات دارویی انتخاب شده برای درمان دیابت نوع ۲

بیش از ۴۰۰ گیاه دارویی و ترکیبات آن ها، در شرایط آزمایشگاهی و یا در داخل بدن، فعالیت ضد دیابت از خود نشان داده اند. به جای فهرست کردن عصاره ها و ترکیبات گیاهی، برخی از مواد شیمیایی گیاهی با قابلیت کنترل قند خون و تنظیم حداقل یکی از مکانیسم های مقاومت به انسولین را انتخاب کرده ایم. این مکانیسم ها عبارتند از عملکرد سلول بتا، مسیرهای مرتبط با اینکرتین و جذب یا بازجذب گلوکز. ساختار شیمیایی، نحوه ی فعالیت ضد دیابت در سلول ها، نوع حیوان و نتایج حاصل از تجویز عصاره ها و ترکیبات گیاهی برای بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ مورد بحث قرار می گیرد.

گیاهان و ترکیباتی که مقاومت به انسولین را تنظیم می کنند

آمورفروتین و شیرین بیان: شیرین بیان (نام مشترک برای گیاهانی که شامل Glycyrrhiza هستند) برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد. عصاره ی شیرین بیانقند خون و فشار خون را در جوندگان کاهش می دهد. این ترکیبات، قند خون و وزن چربی را کاهش می دهد که بیانگر این است که شیرین بیان و آمورفروتین های فعال آن از طریق مسیر PPAR-γ، عملکرد ضد دیابتی خود را انجام می دهند.

دیوسکورئا پلی ساکاریدها و دیوسکورئا: ریزوماز دیوسکورئا، در طب سنتی چینی برای درمان آسم، آبسه، اسهال مزمن و زخم ها مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات متعدد صورت گرفته بر روی برخی از جوندگان مبتلا به دیابت نشان داده است که عصاره ی دیوسکورئا کنترل قند خون و مقاومت به انسولین را بهبود می بخشد. علاوه بر این، عصاره ی دیوسکورئا، قند خون موش هایی را که رژیم غذایی پرچرب داشتند، کاهش می داد. مطالعه ی دیگری نشان داد که پلی ساکارید دیوسکورئا میزان مقاومت به قند خون را از طریق سایتوکاین های التهابی کاهش می دهد، همان طور که فسفریلاسیون سوبسترا گیرنده ی انسولین(IRS) و Aktنشان داده است.

آنتوسیانین ها و زغال اخته: زغال اخته (گونه ی واکسینیوم)، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک و اکسیداسیون چربی را کاهش می دهد و باعث بهبود مقاومت به انسولین، دیابت، عوارض دیابت و هضم می شود. قابل ذکر است که زغال اخته حاوی آنتی اکسیدان های قوی است که می توانند رادیکال های آزاد مسبب بیماری های عصبی، قلبی-عروقی و سرطان را خنثی کنند. بر این اساس فنولیک ها و آنتوسیانین ها به عنوان ترکیبات فعال برای درمان دیابت و مقاومت به انسولین پیشنهاد شدند.

یک مطالعه ی بالینی نشان داد که در بیماران چاق یا مبتلا به دیابت نوع ۲ که در مدت ۶ هفتهدو بار در روز به میزان ۵/۲۲ گرم زغال اخته مصرف کرده بودند؛ مقاومت به انسولین، نسبت به بیمارانی که دارو مصرف کرده بودند، به میزانبیشتری کاهش یافت. داده‌ها، تأثیر سودمند زغال اخته را بر سندرم متابولیک تأیید می کند. با این حال، ترکیبات فعال مربوط به این ادعا، نیاز به بررسی بیشتری دارد.

گون و پلی ساکاریدهای گون: ریشه ی گیاه گون مدت طولانی در طب چینی مورد استفاده قرار گرفته و خاصیت آنتی اکسیدان، ضد دیابت، ضد فشار خون و تقویت سیستم ایمنی دارد. عصاره ی گون می تواند دیابت و عوارض آن را درمان کند. علاوه بر این، درمان دیابت با پلی ساکاریدهای گون، از طریق افزایش حساسیت به انسولین، باعث کنترل بهتر قند خون در جوندگان می شود. نحوه ی عمل پلی ساکاریدهای گون شامل فعال سازی Akt، تنظیم Glut4 و مهار التهاب از مسیر PTPIB/NFkB است.

دارچین: دارچین و سنا مدت هاست که به عنوان طعم دهنده ی نوشیدنی ها و داروها در سراسر جهان استفاده می شود. دارچین به طور سنتی برای درمان رماتیسم، زخم، اسهال، سردرد و سرماخوردگی به کار می رود. به تازگی مطالعات گسترده ای در زمینه ی تأثیر دارچین بر دیابت و سندرم متابولیک صورت گرفته است. دارچین، از طریق کاهش مقاومت به انسولین و افزایش گلیکوژنز کبدی به کاهش قند خون کمک می کند. فنل دارچین به عنوان یکی از ترکیبات فعال در مدولاسیون سیگنال دهی انسولین پیشنهاد شد. علاوه بر این، سینام الدئید، در جوندگان مبتلا به دیابت، اثر ضد قند خون و ضد چربی داشت. این ترکیب موجود در عصاره ی دارچین بهعنوان عامل ضد دیابت در نظر گرفته می شود. متأسفانه هدف مولکولی دارچین وسینام الدئید هم چنان نامشخص باقی مانده است.

شنبلیله: دانه های شنبلیله علاوه بر این که به عنوان چاشنی غذا به کار می رود، مدت ها است که برای القاء زایمان، کمک به هضم و بهبود متابولیسم و سلامت مورد استفاده ی دارویی قرار می گیرد. مطالعات نشان داده است که عصاره ی دانه های شنبلیله برای درمان دیابت و عوارض آن مفید است. این گیاه از طریق کاهش مقاومت به انسولین، میزان قند خون را پایین می آورد. یک مطالعه‌ی بالینی نشان داد که شنبلیله کنترل قند خون را از طریق افزایش حساسیت نسبت به انسولین انجام می دهد.

لیچی: لیچی، یک درخت میوه ی همیشه سبز است. دانه های آن در طب گیاهی چینی برای درمان درد، بیماری های دستگاه گوارش و برخی دیگر از بیماری ها به کار می رود. به تازگی گزارش شده است که دانه ی لیچی، در موش و انسان خاصیت ضد دیابت دارد. عصاره ی دانه ی لیچی، از طریق کاهش مقاومت به انسولین، فعالیت ضد دیابتی خود را انجام می دهد. علاوه بر این، عصاره‌یمیوه‌ی لیچی از خود فعالیت ضد اکسیداتیو نشان می دهد، از این رو در حیوانات مبتلا به دیابت نوع ۲ از کبد و کلیه محافظت می کند.

گیاهان و ترکیباتی که جذب گلوکز در روده را تنظیم می کند

مشتقات سوتونین و گلرنگ: درکره و سایر کشورهای آسیایی، گلرنگ به عنوان داروی گیاهی برای درمان دردهای قاعدگی، کوفتگی، یبوست و تعریق به کار می رود. عصاره ی هیدروالکلی گلرنگ، از طریق افزایش ترشح انسولین در موش های دیابتی شده، خاصیت ضد دیابت از خود نشان داد. دو مشتق سروتونین که از دانه های گلرنگ گرفته شده بود، فعالیت آلفا-گلوکوزیداز را تا یک درجه بیشتر از carbose کنترل مثبت متوقف می کرد.

گیاهان و ترکیباتی که عمل چندگانه ی ضد دیابت دارند

برخی از گیاهان و ترکیبات گیاهی می توانند چند مسیر متابولیکی را مورد هدف قرار دهند.

باربرین: باربرین که یک آلکالوئید است اولین بار از گیاه زرشک گرفته شد. این ترکیب، عملکرد چندگانه دارد؛ از مهار تورم و سرطان گرفته تا کاهش سندرم متابولیک و دیگر فعالیت ها. در رابطه با دیابت نوع ۲، این ترکیب باعث کاهش قند خون، افزایش مقاومت به انسولین و تحریک بازسازی سلول های بتای پانکراس در موش های مبتلا به دیابت نوع ۲ و دیگر انواع دیابت می شد. یک مطالعه ی تحلیلی نشان می دهد که باربرین به تنهایی تأثیری در کنترل قند خون بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ ندارد. مصرف همزمان باربرین و OAA ها در مقایسه با مصرف هریک به تنهایی، بهتر می تواند قند خون را کنترل کند.

خربزه ی تلخ: خربزه ی تلخ که میوه ی گیاهcharantia Momordica است در طب آیورودا مورد استفاده قرار می گیرد. مطلعات زیادی در زمینه ی بیوشیمی و فعالیت های مرتبط با تأثیر ضد دیابت عصاره ی خربزه ی تلخ صورت گرفته است. مطالعه ای که در شرایط آزمایشگاهی انجام شد، نشان داد که خربزه ی تلخ می تواند ترشح انسولین از سلول های بتا را افزایش دهد. داده ها نشان داد که آب خربزه ی تلخ، سلول های بتا را در پانکراس موش ها افزایش می دهد. نحوه ی عمل خربزه ی تلخ و شامل ترشح انسولین، مهار بازجذب گلوکز در روده، محافظت از سلول های بتای پانکراس و افزایش مصرف گلوکز محیطی است.

کپسایسین و فلفل قرمز: فلفل قرمز که میوه ی گیاه فلفل دلمه است، به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شود. عصاره ی فلفل قرمز دارای فعالیت انسولین تروپی است که تأثیر آن بر سلول های بتا را تأیید می کند. کپسایسین، جزء تند فلفل قرمز است. داده ها نشان می‌دهد که فلفل قرمز و اجزاء فعال آن، از طریق تنظیم مقاومت به انسولین و احتمالا سلول بتا از دیابت نوع ۲ جلوگیری می کند. با این حال، در مورد درمان دیابت نوع ۲ با کپسایسین اختلاف نظر وجود دارد. کپسایسین، ممکن است از طریق اختلال در ترشح انسولین، موجب ابتلا به دیابت نوع ۲ شود. بنابراین در استفاده از کپسایسین باید جنبه ی احتیاط رعایت شود.

جینسنگ: جینسنگ در طب شرقی به عنوان یک نوش دارو شناخته می شود. در آزمایشات جینسنگ قند خون انواع جوندگان را کاهش داد. ریشه، میوه و برگ های این گیاه در انسان و جوندگان خاصیت ضد دیابت دارد. مطالعات بالینی نشان داد که جینسنگ به کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ کمک می کند. مکانیسمی که جینسنگ برای کاهش قند خون به کار می برد شامل کاهش مقاومت به انسولین و عملکرد سلول بتا است. جین سنوزید ها، اجزاء اصلی موجود در ریشه ی جینسنگ هستند که گفته می شود برای سلامتی مفیدند. عصاره ی ریشه ی جینسنگ، در مقابل مرگ برنامه ریزی شده‌ی سلول بتا خاصیت حفاظتی دارد. یک بررسی نشان می دهد که جینسنگ، برای اطمینان از زنده ماندن سلول در جزایر پانکراس، عملکرد میتوکندری و آبشار مرگ برنامه ریزی شده را تغییر می دهد. جین سنوزیدهای موجود در جینسنگ، این نقش حفاظتی را در شرایط آزمایشگاهی انجام می دهد.

زردچوبه: زردچوبه مانند بسیاری از ادویه جات چون سیر و زنجبیل، کاهنده ی قند خون و چربی در موش ها است. زردچوبه برای حفظ سطح قند خون در افراد سالم، میزان انسولین بعد از غذا را افزایش می دهد. کورکومین که جزء اصلی ساقه ی ریشه مانند زردچوبه است، معمولاً به عنوان غذا و دارو در آسیای شرقی استفاده می شود. کورکومین و ریزوم های زردچوبه فعالیت های زیستی از قبیل آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد دیابتی و تعدیل سیستم ایمنی دارد. کورکومین برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده می شده است. ویزبرگ و همکارانش دریافتند که کورکومین بسیاری از اختلالات متابولیکی و التهابی مرتبط با چاقی را معکوس می کند و کنترل قند خون را در موش های مبتلا به دیابت نوع ۲ بهبود می بخشد. در گروه درمان شده با کورکومین، میزان مقاومت به انسولین نیز کاهش یافته بود.این بررسی نشان داد که کورکومین می تواند از دیابت نوع ۲ در انسان جلوگیری کند. مطالعه ی بالینی دیگر نیز نشان داد که مصرف زردچوبه سطح انسولین بعد از غذا را در افراد سالم افزایش میدهد. این داده ها پیشنهاد می کند کورکومین، که ترکیب زیست فعال زردچوبه است، از طریق تنظیم مقاومت به انسولین و عملکرد سلول بتا باعث بهبود دیابت نوع ۲ می شود. علاوه بر این تورمرین که پروتئین آنتی اکسیدان زردچوبه است فعالیت آلفا-گلیکوزیداز را مهار می کند. به طور کلی زردچوبه فعالیت ضد دیابت خود را از طریق تنظیم مقاومت به انسولین، عملکرد سلول بتا و جذب روده انجام می دهد.

زنجبیل: زنجبیل معمولاً به عنوان یک عنصر در مواد غذایی و داروها استفاده می شود. داده ها نشان می دهد که زنجبیل دارای خاصیت ضد قند خوندر انسان و حیوانات آزمایشگاهی است. اخیراً لی و همکارانش گزارش دادند که عصاره ی زنجبیل آزاد سازی انسولین را افزایش می دهد و باعث کاهش مقاومت به انسولین می شود. یک مطالعه ی بالینی نشان داد که مصرف روزانه ۳ گرم پودر زنجبیل به مدت ۳۰ روز، میزان قند و چربی خون را در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ کاهش می دهد. در مقابل، تحقیقی دیگر نشان داد که مصرف روزانه ۴ گرم پودر زنجبیل به مدت ۳ ماه تأثیری بر میزان قند و چربی خون بیماران مبتلا به عروق کرونر ندارد. این اختلاف ممکن است ناشی از تفاوت ترکیب شیمیایی زنجبیل مورد استفاده باشد. Gingerol و shagaol ترکیبات اصلی فعال موجود در زنجبیل هستند.Gingerol میزان سدیم را در دیابت ناشی از آرسنیت کاهش می دهد. این کاهش، با حفاظت از سلول های جزایر پانکراس و افزایش سیگنال دهی گیرنده ی انسولین مرتبط است. نقش shagaolدر درمان دیابت نوع ۲ مشخص نیست، گرچه این ترکیب در سلول های ماهیچه ای و چربی باعث افزایش گلوکز در پاسخ به انسولین می شود.

سویا: سویا منبع مهم پروتئین در رژیم غذایی است. ایزوفلاون موجود در سویا می تواند تصلب شرایین، سرطان، پوکی استخوان و برخی بیماری های دیگر را درمان کند. علاوه بر این پروتئین سویا و فلاونوئیدهای موجود در آن باعث بهبود مقاومت به انسولین و افزایش آزادسازی انسولین می شود. جنیستین، ایزوفلاون اصلی سویا و دیگر گیاهان خوراکی است که خاصیت ضد سرطان، آنتی اکسیدان، ضد التهاب و ضد پوکی استخوان دارد. اخیراً گزارش شده است که جنیستین، چاقی و دیابت را درمان می کند. این ترکیب با افزایش تعداد، تکثیر و بقای سلول های بتا در پانکراس، توده های جزایر را حفظ می کند. داده ها نشان داده است که جنیستین از طریق تأثیر حفاظتی مستقیم روی سلول های بتا و بدون ایجاد تغییر در میزان حساسیت انسولین جانبی از دیابت نوع ۲ جلوگیری می‌کند.

توجه کنید که سویا، ترشح انسولین و GLP-1 را زیاد می کند. در نتیجه، سویاو اجزاء فعال آن می توانند از طریق مسیرهای متعدد از قبیل مقاومت به انسولین، عملکرد سلول بتا، و تولیدGLP-1 ، دیابت نوع ۲ را درمان کند.

آلوئه ورا: آلوئه ورا، قند خون و کلسترول را در بیماران دیابتی کاهش می دهد. Aloeresina A که ترکیب فعال موجود در آلوئه‌ورا است، فعالیت آلفا-گلوکوزیداز را کنترل می کرد. آلوئه ورا و ترکیبات فعال آن عمل ضد دیابت خود را از طریق مهار آلفا-گلوکوزیداز و جذب گلوکز در روده انجام می دهد. علاوه بر این، عصاره ی آلوئه ورا به کاهش قند خون و مقاومت به انسولین کمک می کند. به طور کلی آلوئه ورا و اجزاء فعال آن می تواند از طریق مهار فعالیت آلفا-گلوکوزیداز و مقاومت به انسولین بیماری دیابت را درمان کند.

قهوه: قهوه یکی از معمول ترین نوشیدنی ها در جهان است. اخیراً مطالعات متعدد نشان داده است که مصرف قهوه با بهبود تحمل گلوکز و حساسیت انسولین و هم چنین کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ ارتباط دارد. با این وجود، ترکیبات فعال موجود در قهوه و اهداف آن ها به طور کامل شناخته نشده است. داده های به دست آمده نشان می دهد که عناصری غیر از کافئین در کنترل قند خون و حساسیت انسولین فعال است. مطالعه بر روی افرادی که قهوه ی کافئین دار و بدون کافئین مصرف می کردند نشان داد که پس از ۸ هفته هیچ تفاوتی از نظر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ بین این دو گروه وجود ندارد. با این وجود، کافئین باعث بهبود عملکرد سلول های چربی و کبد می شد. قهوه یکی از منابع عمده ی آنتی اکسیدان در رژیم غذایی است. بو دادن قهوه در حرارت زیاد می تواند اسید کلروژنیک موجود در آن را به quinides که ماده ی کاهش دهنده ی قند خون در انواع حیوانات است تبدیل کند.

برنامه ی درمانی

الگوی درمانی دیابت از تک درمانی به درمان ترکیبی تغییر کرده است. تاکنونهیچ گونه عامل ضد دیابت به تنهایی یا در ترکیب، قادر به درمان قطعی این بیماری در انسان نبوده است. چالش عمده در یافتن درمان موثر این است که اساس مولکولی علت دیابت نوع ۲ به طور کامل کشف نشده است. اهداف اصلی داروهایضد دیابت فعلی عبارتند از مقاومت به انسولین، عملکردسلول بتا، جذب یا بازجذب گلوکز در روده و کلیه و تولید انسولین. داده های به دست آمده در زمینه ی درمان دیابت نوع ۲ نشان می دهد که هدف قرار دادن مسیرهای متابولیک قبلی قابل توجیه است اما این رویکرد برای معکوس کردن روند دیابت نوع ۲ هنوز به طور کامل پیشرفت نکرده است. تداخل دارویی این هدف ها با عوامل ضد دیابت، عوارض جانبی نامطلوب به دنبال دارد. به دلیل غنا و پیچیدگی ترکیبات در گیاهان، درمان گیاهی، مسیرهای متعددی را در بدن انسان مورد هدف قرار می دهد. ترکیبات گیاهی می تواند چندین هدف داشته باشد، چنان که کورستین DPP-4، آلفا-گلیکوزیداز و دیگر آنزیم ها را مهار می کند. هدف قرار دادن مسیرهای متعدد، همانندشمشیر دو لبه است. گرچه هدف های چندگانه ی مرتبط با داروهای گیاهی ضد دیابت، آزمایشات کلینیکی را پیچیده می سازد اما این رویکرد منجر به درمان قطعی دیابت نوع ۲ می شود. در این بررسی، خاصیت ضد دیابت داروهای کاهش دهنده ی قند و مکانیسم عمل آن ها به طور خلاصه مورد بحث قرار گرفت. اطلاعات ارائه شده می تواند سنگ بنایی برای تحقیق و بررسی بیشتر در مورد کاربردهای بالینی گیاهان دارویی در درمان دیابت نوع ۲ باشد.

نتیجه گیری و چشم انداز

دیابت نوع ۲ که هزاران سال قبل توسط بشر شناخته شده باعث عوارضجدی و مرگ و میر در انسان می شود. با وجود پیشرفت قابل توجه در درمان دیابت نوع ۲ و توسعه ی داروهای ضد دیابت هنوز درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. گیاهان دارویی که مدت هاست به عنوان داروی ترکیبی یا جایگزین مورد استفاده قرار می گیرد منبع بسیار غنی برای درمان دیابت نوع ۲ است. در حال حاضر درک مکانیسم هایی که داروهای گیاهی برای درمان دیابت نوع ۲ به کار می گیرند در حال تکامل است. درمان های گیاهی به دلیل بی خطر بودن و هدف قرار دادن مسیرهای متعدد، ابزار قدرتمندی برای درمان دیابت نوع ۲ محسوب می شود. این ترکیبات از طریق تنظیم مقاومت به انسولین، عملکرد سلول بتا، مسیرهای اینکرتین و جذب یا باز جذب گلوکزبه درمان و پیشگیری از دیابت نوع۲ کمک می کنند. علاوه بر این، فعالیت ها، مکانیسم ها و پتانسیل درمانی ترکیبات و عصاره های گیاهی و دیدگاه های جدید نسبت به مزایای درمان گیاهی –که به طور همزمان مسیرهای متابولیک مجزا، سلول های ایمنی و سلول های بتا را کنترل می کند- مورد بحث قرار گرفت. اطلاعات اصولی در مورد ساختار، فعالیت و نحوه ی عمل این گیاهان و ترکیبات راه را برای پژوهش و توسعه ی داروهای ضد دیابت هموار خواهد کرد.